Moeten mensen een winterslaap houden? Dit is wat recent onderzoek zegt
We weten dat sommige dieren een winterslaap houden, maar waarom doen mensen dat niet? En als we het zouden willen, zouden we het dan ook kunnen? Laat we samen achter het antwoord komen.
Waarom dieren een winterslaap houden en wij niet
Pexels
De winterslaap lijkt een voorrecht te zijn van het dierenrijk, beperkt tot bepaalde soorten die tijdens de lange, strenge wintermaanden slapen tot de lente komt. Maar waarom doen ze het? Het is een overlevingsstrategie, vanwege het gebrek aan voedsel tijdens perioden van langdurige kou. Omdat het heel moeilijk wordt om zichzelf te voeden, verlagen sommige dieren, vooral kleine, hun lichaamstemperatuur en vertragen ze hun stofwisseling en vitale functies met wel 98% om de energie die nodig is om in leven te blijven niet te verspillen. Ze houden niet allemaal echt een winterslaap,: sommige, waaronder beren, gaan in winterrust, in tegenstelling tot wat veel mensen denken. Dit betekent dat ze niet de hele winter door slapen, maar dat ze af en toe wakker zijn, waarbij ze door het hol bewegen om van positie te veranderen en misschien zelfs proberen om voedsel te zoeken.
En hoe zit het met mensen? Voelen wij ook de behoefte om een winterslaap te houden? Zeker, met de komst van de winter kunnen veel mensen de behoefte ervaren om langer te slapen en, in het algemeen, om alles langzamer te doen en meer moeite te hebben om dagelijkse taken met de juiste energie uit te voeren. Maar omdat we geen problemen hebben om aan het voedsel te komen dat we nodig hebben om in leven te blijven, hebben we niet echt de behoefte om een winterslaap te houden. Maar, als we het zouden willen, zouden we het dan kunnen?
Hebben mensen het latente vermogen om een winterslaap te houden behouden?
Pexels
Waarschijnlijk niet: onze voorouders leefden namelijk in tropische gebieden, in equatoriaal Afrika, en waren niet gewend aan een winterslaap vanwege de warme temperaturen. Toen de eerste mensen zo'n honderdduizend jaar geleden naar de gematigde en boreale streken verhuisden, ontwikkelden ze niet de stofwisselingscapaciteit om tijdens deze onvoldoende lange periode een winterslaap te houden, mede dankzij de ontdekking van vuur voor warmte, het jagen op voedsel, schuilplaatsen om beschutting te zoeken tegen de kou en kleding verkregen uit dierenbont. Bovendien kon onze biologie niet garanderen dat we zouden overleven als onze lichaamstemperatuur te laag zou worden. Dit betekent echter niet dat onze voorouders geen winterslaap hadden kunnen houden als ze dat gewild hadden.
Als de kou het overleven en dus de evolutie van de soort in gevaar had gebracht, hadden ze dat misschien kunnen doen. Voor de wetenschappers van vandaag is dit vooruitzicht bijzonder interessant: een winterslaap zou in feite bepaalde medische aandoeningen kunnen tegengaan, maar biedt ook een potentiële mogelijkheid voor een lang leven en verkenning van de ruimte. Daarom zijn experts enthousiast over het idee dat de mens van vroeger dit vermogen verborgen zou kunnen hebben gehouden, dat misschien latent aanwezig is gebleven tot op de dag van vandaag. In feite hebben veel moderne zoogdieren, hoewel ze geen winterslaap houden, het genetische vermogen behouden om in winterrust te gaan, en dit zou ook voor mensen kunnen gelden. Ons lichaam kan echter alleen goed functioneren boven bepaalde lichaamstemperaturen, waaronder problemen met het immuunsysteem optreden, waardoor we een verhoogd risico lopen op infecties en spijsverteringsstoornissen. Het is dankzij verwarmingssystemen en geschikte kleding dat we het hele jaar door actief kunnen blijven, in tegenstelling tot andere diersoorten.
Langdurige menselijke winterslaap en verkenning van de diepe ruimte
European Space Agency
Hoewel we op dit moment niet in staat zijn om een winterslaap te houden, geven wetenschappers deze mogelijkheid niet op en blijven ze zoeken naar een manier om mensen in een staat van langdurige hibernatie te brengen. Op medisch gebied wordt hypothermie al toegepast en de therapeutische effecten van koude zijn al bekend sinds de tijd van de Griekse arts Hippocrates in de 5e eeuw voor Christus. Langdurige winterslaap zou astronauten onder andere in staat stellen om veeleisendere ruimtereizen te maken en bestemmingen te bereiken die tot nu toe onontdekt waren vanwege beperkingen zoals voeding en de behoefte aan zuurstof. Als astronauten een hypometabolische toestand zouden kunnen bereiken die vergelijkbaar is met die van een winterslaap, zouden de kosten van een verre ruimtereis misschien gedekt kunnen worden, in tegenstelling tot nu.
Daarom financiert NASA al tien jaar een onderzoeksproject naar de mogelijkheid van een lange winterslaap voor ruimtevluchten, waarbij slechts één bemanningslid wakker blijft, terwijl de anderen in capsules slapen. Op deze manier zou het verbruik van de noodzakelijke hulpbronnen sterk worden verminderd. Ons lichaam heeft echter nog steeds veel grenzen wanneer het wordt geconfronteerd met een drastische temperatuurdaling en een excessieve stijging: slechts een paar graden te hoog of te laag kan ernstige complicaties veroorzaken. Wetenschappers zijn van mening dat de sleutel een medicijn of alternatieve systemen zou kunnen zijn om dit obstakel te doorbreken, en sommige dierproeven hebben aangetoond dat zelfs soorten die niet geschikt zijn voor hibernatie, kunnen worden aangezet tot een winterslaap.
Voorlopig blijft een langdurige winterslaap bij de mens dus een ambitie die nog niemand in de praktijk heeft weten te brengen.
