De maan verwijdert zich steeds verder van de aarde: wat zijn de gevolgen voor onze planeet?
De dagen op aarde worden jaar na jaar langer, en het heeft niets te maken met de seizoenen. De belangrijkste verantwoordelijke is de maan, die zich op basis van recente studies ongeveer 3,8 centimeter per jaar van onze planeet verwijdert. Maar wat is de oorzaak van deze verwijdering, en hoe beïnvloedt dit de lengte van een aardse dag?
Hoe te begrijpen of de maan afstand neemt: de Milankovitch cycli
Volgens onderzoeken die over meerdere jaren zijn uitgevoerd, is het mogelijk om geologie en astronomie te combineren en terug te kijken in de tijd. Deze discipline heet astrochronologie en heeft tot doel geologische tijden van honderden miljoenen jaren en zelfs meer te analyseren.
De studie van de complexe relatie tussen de aarde en de maan maakt volledig deel uit van een dergelijk onderzoek. De bewegingen van onze planeet in de ruimte worden namelijk beïnvloed door verschillende hemellichamen. De maan draait om de aarde en de aarde om de zon, zo wordt gezegd. In werkelijkheid zou het juister zijn om te zeggen dat de maan en de aarde allebei rond hun massamiddelpunt draaien, en hetzelfde principe geldt voor het hele zonnestelsel. Al deze lichamen bepalen variaties in de rotatie van de aarde, die Milankovitch cycli worden genoemd en die kunnen worden getraceerd in de sedimenten van de aarde.
Toen een dag 18 uur duurde en de maan groter was: de studies van Malinverno
Door de Milankovitch cycli in rotssedimenten te kunnen observeren, kunnen we de veranderingen in de baan van de aarde volgen die honderden miljoenen jaren geleden plaatsvonden. Volgens Alberto Malinverno, hoogleraar aardwetenschappen aan de Columbia University, stond de maan vroeger dichterbij en duurden de dagen korter. Concreet was de afstand tot onze satelliet ongeveer 1,4 miljard jaar geleden korter en duurde een aardse dag iets meer dan 18 uur. En hier komt de relatie tussen de aarde en de maan in het spel.
In feite maken de aarde en de maan deel uit van een complex systeem van zwaartekracht, en beïnvloeden ze elkaar dus. Terwijl de maan zich verwijdert, gedraagt de aarde zich als een schaatser die om zichzelf draait en zijn rotatie vertraagt door zijn armen te spreiden. Maar waarom verwijdert de maan zich van de aarde?
Waarom de maan zich van de aarde verwijdert: de verklaring van het fenomeen
Zoals we in de vorige paragraaf vermeldden, neemt de maan afstand van de aarde vanwege de zwaartekracht en de relatieve bewegingen tussen de twee lichamen. Samenvattend: de maan oefent een aantrekkingskracht uit op de aarde en veroorzaakt het fenomeen van de getijden. Deze laatste creëren, aangetrokken door de satelliet, een soort uitsteeksel op het aardoppervlak dat op zijn beurt een aantrekkingskracht op de maan genereert.
De Maan van haar kant kan het uitsteeksel echter niet bijhouden vanwege de lagere omwentelingssnelheid. Het resultaat is dat de aantrekkingskracht van de zwaartekracht uiteindelijk de maan “meesleeptE, waardoor de snelheid en daarmee ook de breedte van de baan toeneemt.
Tot op heden verwijdert de Maan zich elk jaar ongeveer 3,8 centimeter van de Aarde en draait de Aarde elk jaar iets langzamer, waardoor de dagen langer worden. In theorie zal dit proces doorgaan totdat de twee lichamen synchroon roteren. In werkelijkheid zal de zon onze planeet veel en veel eerder opslokken, terwijl een aardse dag bijna twee keer zo lang zal duren als de 24 uur die we allemaal gewend zijn.
Is er iets om ons zorgen over te maken? Niet als de verwachting van ieder van ons is dat we minder dan 200 miljoen jaar zullen leven: in feite zal de aardse dag, als gevolg van de verwijdering van de maan, pas na deze periode 25 uur duren in plaats van 24. Ondertussen zullen de vorm en de werking van onze horloges niet veranderen.
