De poolnacht is begonnen in Utqiaġvik, de stad in Alaska die de zon twee maanden lang niet meer zal zien
Utqiaġvik is de meest noordelijke stad van Alaska, voorbij de poolcirkel, en zal vanaf 18 november de zon minstens twee maanden niet meer zien. Terwijl wij eraan gewend zijn de dagen geleidelijk korter te zien worden totdat we de winterzonnewende bereiken, beleven de inwoners van dit stadje het fenomeen anders. Maar waarom ervaart Utqiaġvik deze buitengewoon donkere periode? Laten we het samen ontdekken!
Wanneer de zon zich verbergt in Utqiaġvik
Timo Newton-Syms/Wikimedia Commons - CC BY-SA 2.0 DEED
Op 18 november om 13.37 uur verscheen de zon voor het laatst in Utqiaġvik en markeerde daarmee het begin van de poolnacht. Utqiaġvik, de meest noordelijke stad van Alaska, stond bekend als Barrow en pas de laatste jaren heeft het zijn traditionele naam teruggekregen in het Inupiak, de oorspronkelijke taal van de bewoners van de regio. De stad ligt buiten de poolcirkel en heeft een klimaat dat als weinig gezellig kan worden omschreven. De zomers zijn kort en koel, met maximumtemperaturen van 15° C, en de winters zijn lang en streng, met temperaturen die zelfs tot de -45° C uitkomen. Kortom, het is een perfecte plek voor liefhebbers van koude winters en duisternis.
Ja, want op 18 november ging de zon voor de laatste keer van het jaar onder. De volgende zonsopgang van Utqiaġvik wordt namelijk pas verwacht op 23 januari 2024, bijna 66 dagen na de laatste keer. Maar waarom vindt deze poolnacht plaats, en waarom specifiek in dit stadje in Alaska?
Waarom in Utqiaġvik de zon ruim twee maanden niet opkomt: de poolnacht
University of Alaska Fairbanks
Het heet poolnacht, en het is de naam die we gaven aan het fenomeen waarbij de zon nooit boven de horizon uitkomt. Op het noordelijk halfrond vindt de poolnacht plaats in geografische gebieden buiten de poolcirkel. De intensiteit en duur ervan variëren afhankelijk van de afstand tot de cirkel zelf: hoe dichter je bij de Noordpool komt, hoe langer de poolnacht duurt. De ruim twee maanden duisternis in Utqiaġvik zijn te wijten aan de inclinatie van de aardas en de baan van de aarde rond de zon.
In feite ligt de Noordpool in de winter verder van de zon en wordt hij, vanwege de inclinatie van onze as, nooit verlicht. Dit betekent dat gebieden rondom, min of meer van de poolcirkel tot aan de pool, te maken kunnen krijgen met verschillende gradaties van de poolnacht. In Utqiaġvik duurt deze poolnacht ongeveer 66 dagen: de dageraad wordt op 23 januari om 13.00 uur verwacht. Het daglicht zal blijven afnemen tot de winterzonnewende op 22 december 2023, en dan weer beginnen te groeien tot 23 januari. De dag waarop de inwoners van Utqiaġvik de ster weer zullen zien.
Niet slechts één poolnacht: wat is de donkerste winter?
NOAA Photo Library/Wikimedia Commons - CC BY-SA 2.0 DEED
Utqiaġvik is zeker niet de enige stad in Alaska die de poolnacht meemaakt, maar gezien de ligging in het noorden van het land is het wel de eerste stad die de gevolgen ervan ondervindt. De ruim twee maanden waarin er geen zon zal zijn, zullen echter niet helemaal donker zijn. Hoewel er poolnacht is in Utqiaġvik, is dit in feite nog maar het begin: in zekere zin bevinden we ons in de meest zuidelijke gebieden van het Noordpoolgebied. Dit zijn de verschillende soorten poolnachten, of, met andere woorden, zo donker kan de nacht zijn op de Noordpool:
Polaire schemering. Dat is wat in Utqiaġvik wordt ervaren en komt voor in de gebieden tussen de poolcirkel en de breedtegraad van 72°33'. De zon blijft tussen 0° en 6° onder de horizon en zorgt voor een fascinerende schemering tijdens de fasen van de dag.
Civiele poolnacht. Op breedtegraden hoger dan 72°33', met de zon tussen 6° en 12° onder de horizon, is het veel donkerder dan de totale schemering, maar nog steeds geen totale duisternis gedurende de dag. Het effect is dat van een lichte middagdageraad. Deze poolnacht is kenmerkend voor Spitsbergen.
Nautische Poolnacht. Het komt voor op breedtegraden hoger dan 78° 33', met de zon overdag tussen 12° en 18° onder de horizon. Ook hier hebben we rond het middaguur een kort en zwak licht, maar een bewolkte hemel is voldoende om het niet waarneembaar te maken.
Astronomische poolnacht. Op breedtegraden hoger dan 84°33' staat de zon meer dan 18° onder de horizon en is het het grootste deel van de dag donker. Een echte poolnacht is alleen zichtbaar op Antarctica en de Noordpool, waar de totale duisternis duurt van 13 november tot 29 januari.
De poolnacht is een uniek fenomeen dat een ongelooflijk schouwspel van licht en schaduw biedt in de Arctische gebieden. Terwijl Utqiaġvik al aan zijn zonloze periode is begonnen, kunnen wij alleen de prachtige beelden van de poolcirkel zien. En er misschien van dromen om er ooit heen te gaan, om de poolnacht van zonsondergang tot totale duisternis te ervaren. Wachtend op de zon.
