Voordat er airconditioning was koelden mensen hun huizen op ingenieuze manieren waarmee we tegenwoordig weinig doen
Sinds het moment dat er mensen zijn is er altijd de behoefte geweest bij de mens om plaatsen te bouwen die hem zouden beschermen tegen de natuurlijke elementen of vijanden. Deze gebouwen die wij doorgaans huizen noemen, worden heel anders gebouwd afhankelijk van waar je woont in de wereld en vallen onder de categorie volksarchitectuur. Bernard Rudofsky heeft hier lang zijn studie aan gewijd, namelijk de architectuur die als vanzelf ontstaat en helemaal is bepaald door de behoeften van mensen die op een bepaalde plek wonen, de materialen die beschikbaar zijn en zich ook laat bepalen door de klimaatomstandigheden of het milieu waar zij mee om moeten gaan.
Zoals je misschien wel in de gaten hebt, hebben we hier met een enorme berg aan bouwhandigheidjes en algemene oplossingen te maken die onderdeel zijn van de geschiedenis van de mens. Vandaag echter, in het tijdperk van globalisering, lijkt dit erfgoed verloren te gaan.
De bijennesthuizen in Harran
Sarah Murray on Flickr/ Beehive Houses of Harran, Turkey
In het zuiden van Harran ligt de stad Harran waar de huizen in de vorm van een bijennest wordt gebouwd. Er werden zonstenen gebruikt en stenen die voorhanden waren in de omgeving. Ze konden binnen korte tijd worden gebouwd en via de gaten aan de zijkant had men overdag ventilatie en 's nachts dankzij de schoorsteen kon men zich verwarmen. Nu worden de huizen alleen maar als opslagplaatsen gebruikt.
Daken van algen in Denemarken
Om te voorkomen dat er hout werd verspild (dat zeer kostbaar was), maakten de bewoners op het eiland Læsø in Denemarken daken te maken van algen, van de soort zostera marina om precies te zijn. Deze bijzondere gebouwen waren bestand tegen vrijwel alle weersomstandigheden omdat ze waren geïmpregneerd met zout water en met meerdere lagen algen waren bedekt.
Iraanse waterreservoirs die het water koelden
In een land als Iran dat vele droge gebieden kent kan het vinden en bewaren van water van levensbelang zijn. Deze waterreservoirs waren voorzien van bijzondere luchtkanalen die het mogelijk maakten dat de lucht kon worden gekoeld en tegelijkertijd condensvorming en waterverlies tegenging.
Poreuze huizen in Malesië
In Malesië werden huizen gebouwd die het zo goed mogelijk op konden boksen tegen de wind en de vochtigheid. De huizen die volledig van hout waren gemaakt, hadden "poriën" waardoor er voortdurend kon worden geventileerd en ervoor zorgden dat de muren droog bleven. Ook de palen waarop ze werden gebouwd dienden als bescherming tegen de bodem en het water.
Architectuur op globale schaal
In het tijdperk van globalisatie zal het niet moeilijk zijn om voor te stellen dat al deze verschillende bouwstijlen snel zullen verdwijnen.
Over het algemeen worden er materialen gebruikt zoals metaal, cement en glas. Het zijn symbolen van geavanceerde architectuur, terwijl stenen en plantaardige elementen zoals hout niet meer worden gebruikt omdat ze als verouderd worden gezien. Er word echter bijna nooit bij stil gestaan dat deze bouwmaterialen zich beter kunnen aanpassen aan de weersomstandigheden in een bepaald gebied en dat traditionele constructiemethodes zijn ontwikkeld gedurende eeuwen en eeuwen zodat deze waren aangepast aan de omgeving.
Door middel van deze methodes kan je op natuurlijke en "passieve" wijze ruimtes koelen en verwarmen, maar we geven er de voorkeur aan om er niets mee te doen. Liever een betonnen kubus bouwen met aan de muur een lawaaierige witte doos met daarin een ventilator...
